از دیدگاه قانونی، وظیفه تدوین و نظارت بر اجرای استانداردها بر عهده سازمان ملی استاندارد ایران است در حالی این مجموعه که تا مدتها پیش به عنوان موسسه فعالیت می کرد و چند سالی است که به عنوان سازمان زیر نظر ریاست جمهوری ایفای نقش می کند، نقش مهم تدوین و نظارت بر اجرای استانداردهای ایمنی را برعهده دارد و در عین حال هم وابسته به دولت است و رئیس آن در مقام معاون رئیس جمهوری است.
ذکر این نکته از این جهت ضروری است که باید دقت شود سازمان ملی استاندارد، بدون واسطه، به بدنه دولت و شخص رئیس جمهوری متصل بوده و قانون، پیشبینی نرمافزارها و سختافزارهای چنین وظایف خطیری را برای این سازمان کرده اما در سالهای اخیر به دلیل تعدد کالاهای مشمول استاندارد و همچنین توسعه تولید داخل و واردات کالا به کشور، این سازمان اقدام به واگذاری قسمتی از وظایف خود به بخش خصوصی کرده است.
در این بین میتوان به تدوین استاندارد، بازرسی کالاها، نمونهبرداری از کالاهای تولید داخل و محمولههای وارداتی و همچنین نظارت بر انطباق کالاها با معیارهای تعریف شده در استانداردها اشاره کرد.
در مورد آخر، آزمایشگاههایی که به آزمایشگاههای آکریدیته موسوم هستند، تحت نظارت سازمان استاندارد اما به عنوان واحدهای خصوصی انجام وظیفه میکنند و صد البته، وجود چنین آزمایشگاههایی نافی مسئولیت سازمان استاندارد نبوده و تمام مسئولیتهای این آزمایشگاهها متوجه این سازمان است، به نحوی که موظف است با ممیزیهای دورهای و مستمر، نظارت وافی و کافی خود را بر آزمایشگاههای آکریدیته اعمال کند.
در خصوص لاستیک خودروها (تایر) به عنوان کالایی که از اهمیت بسیار بالای ایمنی برخوردار است و در سازمان استاندارد، جزء کالاهای مشمول استاندارد اجباری به شمار میرود نیز به روال معمول، انطباق با معیار، توسط آزمایشگاههای آکریدیتهی تحت نظارت سازمان استاندارد صورت میپذیرد.
مراجعه به وبگاه سازمان استاندارد نشان میدهد در کشور، چهار آزمایشگاه آکریدیته تایر وجود دارد که براساس استاندارد، هریک از این آزمایشگاهها میبایستی علاوه بر دارا بودن تجهیزات کامل آزمون تایر، واجد متخصصان خبره تایر نیز باشند تا بتوانند آزمونهای پیشبینی شده در استاندارد را که بسیار مفصل بوده و هزینهها و وقت زیادی را برای هر آزمون به خود اختصاص میدهد را انجام دهند.
بر این اساس، شاید بد نباشد که سازمان استاندارد با توجه به حوادث متعدد جادهای که بعضاً ناشی از عملکرد نامناسب تایرها بوقوع میپیوندد به بازنگری عملکرد این آزمایشگاهها بپردازد. این بازنگری شامل تعداد آزمایشگاههای آکریدیته تایر در کشور و همچنین عملکرد کیفی آنها و تجهیزات و نیروی انسانی متخصص در آنها میباشد.
بیشک ایجاد یک آزمایشگاه آکریدیته تایر، نیازمند تجهیزات پیشرفته و گرانقیمتی است و شاید بخش خصوصی به تنهایی از عهده تامین و تجهیز آن بر نیاید. سئوالاتی که در این خصوص صرفاً توسط مسئولان سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی میتواند پاسخ داده شود عبارتند از:
1- آیا تعداد آزمایشگاههای آکریدیته تایر موجود در کشور با توجه به حجم واردات انبوه تایر (بالغ بر 100 هزار تن در سال) برای بررسی انطباق تایرهای وارداتی با معیارهای موجود در استاندارد کافی است؟
2- آیا همین آزمایشگاههای موجود تجهیزات کافی را برای آزمون تایرهای وارداتی دارند؟
3- آیا سازمان استاندارد به عملکرد خود در خصوص تضمین ایمنی و کیفیت تایرهای وارداتی نمره قبولی میدهد؟
منبع: مهر