«خبرماشین» - تصادفات رانندگی یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه بوده که نه تنها باعث کشتار انسان‌های سالم در بهترین دوره زندگی می‌شود، بلکه هزینه‌های مالی، روانی و درد و رنج زیادی را به خانواده‌ها و جامعه تحمیل می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین»؛ بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی مرگ بر اثر تصادفات جاده‌ای از سال 1990 به بعد در هر دوره 6 ساله حدوداً دو برابر شده و رتبه جهانی این حوادث در فهرست عوامل مرگ‌ومیر از رتبه نهم در سال 1990 به رتبه ششم در سال 2020 رسیده است.
حوادث جاده‌ای در کشور ما یک معضل اجتماعی است که رفع آن مستلزم شناخت ابعاد زیربنایی اعم از مسائل فرهنگی، جامعه‌شناختی، روانی، پزشکی، قضایی و نقش و جایگاه پلیس است. گزارش پلیس راهور و پزشک قانونی نشان می‌دهد که علی‌رغم قوانین اتحاذشده برای کاهش تصادفات جاده‌ای هنوز هم این مشکل منجر به فوتی‌ها، جراحات و خسارات زیادی در کشور ما می‌شود. البته سوانح جاده‌ای یک مشکل جهانی است که سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرد و خسارات اقتصادی زیادی را تحمیل می‌کند. در ایران که تعداد وسایل‌نقلیه و به تبع آن تعداد تصادفات در حال افزایش است، این مشکل اهمیت بیشتری دارد. از آنجایی که تصادفات جاده‌ای یک مشکل چند عاملی است، شناسایی دلایل موثر بر آن گامی اساسی در جهت کنترل و کاهش آن بشمار می‌رود.
به طور کلی، چهار عامل جاده (مشخصات هندسی راه)، انسان (شرایط روحی، جسمی و اخلاقی و توانایی‌های فیزیولوژیکی)، وسیله‌نقلیه (قابلیت‌های خودرو و نقص فنی قطعات آن) و محیط ( شرایط جوی و محیطی) به عنوان دلایل اصلی وقوع تصادفات شناخته می‌شوند که شناسایی و بررسی هریک از آن‌ها الزامی می‌باشد.
پژوهشگران با انتخاب یک جامعه آماری متشکل از 10 کارشناس پلیس راه و 35 راننده قدیمی دارای سابقه تصادف به شناسایی و رتبه‌بندی عوامل انسانی موثر بر بروز تصادفات در جاده‌های برون‌شهری پرداختند. یافته‌ها نشان داد، فاکتورهای انسانی به شش دسته تقسیم می‌شوند که مولفه‌های شیوه رانندگی، آسیب‌های جسمی و روحی، قدرت ادراک و تشخیص، انجام کارهای جانبی، عوامل بیولوژیک و عوامل روانشناختی به ترتیب موثرترین فاکتورها هستند. عامل انسانی با سهم 93 تا 98 درصد اصلی‌ترین عامل بروز تصادفات جاده‌ای است. با شناسایی عوامل انسانی موثر بر وقوع تصادفات می‌توان این سهم را تا میزان قابل‌توجهی کاهش داد.
بی تردید اصلاح وضعیت جاده ها و کیفیت خودروها سهم بسزایی در کاهش قربانیان سوانح خواهد داشت، اما وقتی سالانه ۲۰ درصد قربانیان (حدود ۴۰۰۰ قربانی) را عابران پیاده و ۲۰ درصد (حدود ۴۰۰۰ قربانی) را موتورسواران شامل می شوند که رقم بسیار بالایی است، و بسیاری از خودروها نیز صرفا در اثر سرعت غیر مجاز و رعایت نکردن اصول ایمنی شخصی دچار سانحه می شوند؛ به نظر می رسد اصلاح رفتار شهروندان و تمرکز نظارت پلیس بر این بخش نیز می تواند به سرعت، تعداد قربانیان سوانح را کاهش دهد و این دستاورد مهم بیش از آنکه نیاز به سرمایه گذاری سنگین داشته باشد، نیازمند استراتژی مناسب در سیاستگذاری کلان عبور و مرور است. در این مسیر، مطالعه کشورهای موفق در کنترل سوانح جاده ای بسیار حائز اهمیت است. قطعا اصلاح وضع موجود که از پیچیدگی های فراوانی نیز برخوردار است، نیازمند توجه ویژه به قوانین، همکاری نهاد‌های بالادستی و سازمان های سیاستگذاری و اجرایی متعدد است.
کاهش تصادفات جاده‌ای مستلزم هم‌افزایی و مشارکت تنگاتنگ دستگاه‌های مسوول مانند رسانه ها، راهسازی، پلیس و خودروسازی و ... است. اگر یک چهارم بار مالی ناشی از خسارت تصادفات جاده‌ای را به پیشگیری معطوف کنیم، حوادث ترافیکی بیش از ۵۰ درصد کاهش می‌یابد و تعداد فوتی‌ها ۷۰ درصد کمتر می‌شود. البته درست است که سهم خودرو در تلفات حوادث جاده ای نسبت به سایر مولفه ها کمتر ست اما اگر خودروها ایمن باشند، تا درصد زیادی از میزان تلفات تصادفات جاده‌ای کاسته می‌شود.
سال های متمادی است که مبحث ایمنی خودروهای تولید داخل تبدیل به پاشنه آشیل صنعت خودروسازی و دستاویزی برای تخریب این صنعت حیاتی کشور شده است. در همین راستا سایپا در جهت کاهش تلفات حوادث رانندگی اقداماتی انجام داده است؛ جدا از شرایط حاکم بر سلامت کشور در آن زمان افزایش انتقادات نسبت به سطح ایمنی خودروهای ساخت داخل تمرکز اصلی را در تولید و ساخت شاهین را روی موضوع ایمنی آن گذاشت.
سایپا شاهین در صنعت خودرو ایران و ایمنی خودروهای تولید داخل ما را با مقوله ای که کمتر در ایران دیده شده آشنا کرد هر چند که این امر در صنعت خودروی جهان تبدیل به یک رویه روتین شده است.انتشار فیلم هایی از نتایج تست در مراکز اروپایی تست خودرو همان مقوله ای است که ما از خودروسازان داخلی کمتر دیده ایم و سایپا برای اولین بار در دو نوبت اقدام به انتشار ویدئوهایی از نتایج تست شاهین کرده است.
تست سخت این استاندارد یکی از شش جزء اصلی برای اخذ مجوز فروش خودرو در اتحادیه اروپاست که قبل از آن هیچ خودرویی در کشور موفق به گذراندن آن نشده. انتشار سایر فیلم های تست ایمنی مانند ایربگ ها و تصادف جانبی به خوبی نشان داد که مهندسان داخلی برای پاسخ به منتقدان خودرویی را روانه بازار خواهند کرد که بعد از دهه ها انتقاد به ایمنی خودروهای ساخت داخل بتواند همسنگ خودروهای اروپایی در این موضوع باشد.
ویدئوی آزمون عملکرد سیستم ایربگ نیز با انتشار از سوی سایپا توانست مشتریان ایرانی را با حقوق طبیعی خود که همان آگاهی از نتایج تست خودرو است آشنا کند. در این ویدئو که از آزمایش توسعه و عملکرد کیسه‌های هوا(ایربگ) خودرو شاهین حکایت دارد، لحظه برخورد خودرو به مانع و عملکرد کیسه‌های هوا برای حفظ سلامتی سرنشین به نمایش درآمده است.
کوییک محصول دیگر این گروه خودروسازی است که می توان از آن به عنوان رقیب پژو ۲۰۶ نام برد، سال گذشته موفق شد در ارزشیابی کیفی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران با یک درجه ارتقا به ۴ ستاره کیفی برسد.
اگرچه ایران قوانین نسبتاً محکمی در مورد استفاده از کمربند ایمنی، کلاه ایمنی و استفاده از تلفن همراه حین رانندگی وضع کرده اما نیاز به تلاشی بیشتر برای نظارت به اجرای صحیح قوانین احساس می‌شود. مهم‌ترین اجزای نظام حمل‌ونقل جاده‌ای به ترتیب انسان، وسایل‌نقلیه، جاده و اقلیم هستند که در این بین انسان و خطاهای انسانی بیشترین سهم را دارند. صدمات و خسارات ناشی از تصادفات مهم و قابل‌ملاحظه است و اثرات زیان‌باری بر پیکره جامعه وارد می‌کند. رفع این معضل اجتماعی با تلاش و اقدامات نهادها و ارگان‌های مربوطه میسر می‌شود.