مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با تحلیل یکی از آخرین نظرسنجی‌های خود در آذر ماه ۱۳۹۴ «اولویت انتخاب خرید خودرو و میزان استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مردم ایران» را مورد بررسی قرار داده است.
این نظرسنجی با حجم نمونه حدود 4500 نفر و در کل کشور شامل مراکز استان‌ها، شهرهای درجه دو و روستاها اجرا شده است. روش نمونه گیری، از نوع روش خوشه ای بوده است و استانهای تهران، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، اصفهان، کرمان، کردستان، لرستان، مرکزی، آذربایجان شرقی، خوزستان و گیلان انتخاب شده اند. از بین پاسخگویان 60.3 درصد، اعلام کردند که خود یا یکی از اعضای خانواده دارای خودروی شخصی هستند و مابقی، یعنی 34 درصد فاقد خودرو شخصی بوده اند و 5.7 درصد هم در این خصوص اظهارنظر نکردند.
یافته های نظرسنجی حاکی از آن است؛ طبق نتایج مالکیت خودرو، بالاترین میزان مالکیت خودرو با 68.6 درصد مربوط به استان مرکزی و کمترین مالکیت خودروی پاسخگویان با 50.9 درصد به استان آذربایجان شرقی اختصاص دارد. در شهر تهران 66.1 درصد پاسخگویان تهرانی نیز اعلام کرده اند خودروی شخصی دارند.
با توجه به ضرورت فهم نظر مردم پیرامون تردد در شهرهای بزرگ، از شهروندان پرسیده شد که؛ «شما برای تردد در شهر بیشتر از چه وسیله ای استفاده می کنید؟» یافته ها و پاسخ های افراد در کل کشور نشانگر آن است که اکثر شهروندان یعنی 31.4 درصد از خودروی شخصی برای تردد در شهرها استفاده می‌کنند. پس از خودروی شخصی بیشترین سهم استفاده شهروندان از وسایل نقلیه مربوط به تاکسی و اتوبوس است. چنان که 26.5 درصد شهروندان از تاکسی و 24.6 درصد شهروندان از اتوبوس برای تردد در شهرها استفاده می‌کنند. همچنین 8 درصد شهروندان موتورسیکلت و 6.2 درصد مترو را بیشترین وسیله مورد استفاده برای تردد خود معرفی کرده‌اند. در این میان میزان استفاده شهروندان از سایر وسایل نقلیه نظیر دوچرخه، مینی‌بوس و آژانس بسیار ناچیز بوده‌است (حدود 2 درصد اعلام شده است). لازم به ذکر است، ازآنجا که در برخی استان ها مترو تأسیس نشده است، در نتایج، سطح ملی آمار پایینی را به خود اختصاص داده است، ولی در شهر تهران به دلیل وجود خطوط مترو، درصد استفاده از آن در بین شهروندان بالاست.
نتایج نظرسنجی نشان می دهد در میان استانهای انتخاب شده، بالاترین میزان استفاده از خودروی شخصی جهت تردد در سطح شهر با 62.2 درصد اختصاص به استان سیستان و بلوچستان دارد و پس از آن استان کرمان با 40.5 درصد در رتبه بعدی قرار دارد. بیشترین میزان استفاده از تاکسی در استان کردستان (68.9 درصد) و بالاترین میزان استفاده از اتوبوس در استان خراسان رضوی (35.8 درصد) می باشد.
در ادامه به منظور شناسایی اولویت انتخاب در خرید خودرو، از شهروندان پرسیده شده‌است؛ «اگر شما پول به اندازه کافی داشته باشید و امکان انتخاب داشته باشید ترجیح می دهید از کدام دسته از خودرو استفاده کنید؟» پاسخ های افراد نشان از محبوبیت خودروی صفر خارجی در میان نزدیک به نیمی از ایرانیان داشته است. براساس یافته‌ها 46.4 درصد شهروندان بیان داشته‌اند که در صورت تمکن مالی و برخورداری از حق انتخاب، ترجیح می‌دهند که از خودرو صفر خارجی استفاده کنند. این در حالی است که 24.7 درصد به خودرو صفر داخلی، 6.4 درصد به خودرو کارکرده خارجی و 3.3 درصد به خودرو کارکرده داخلی اشاره داشته‌اند. همچنین برای 18.2 درصد مردم اعلام کرده اند برای آنان فرقی نمی کند از چه خودرویی استفاده کنند.
یافته های تفکیکی نظرسنجی بر حسب استان های کشور در ترجیح انتخاب خودرو حاکی از آن است که بالاترین استقبال از خودرو خارجی صفر در استان مرکزی با 67.3 درصد و پس از آن در استان خراسان رضوی با 64.3 درصد می باشد. بعد از استان های مرکزی و خراسان رضوی، میزان استقبال از خودروهای خارجی به ترتیب در استان گیلان 60.5، سیستان و بلوچستان 55.7 درصد، اصفهان 51 درصد، کردستان 45.9 درصد، لرستان 44 درصد، کرمان 43.5 درصد، خوزستان 40.2 درصد و آذربایجان شرقی 18.1 درصد است. از سویی دیگر بالاترین میزان استقبال از خودرو صفر داخلی در استان آذربایجان شرقی با 57.6 درصد و پس از آن استان خوزستان با 32.4 درصد است. در تهران نیز 42.4 درصد پاسخگویان گفته اند خرید خودروی صفر خارجی را ترجیح می دهند و با فاصله زیادی 21.4 درصد پاسخگویان گزینه خودروی صفر داخلی را انتخاب کرده اند.
یافته ها و نتایج در نظرسنجی دیگری که در سال 1391 و در شهر تهران با حجم نمونه 1298 نفر، توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) انجام شده است، جالب توجه است. در این نظرسنجی از پاسخگویان پرسیده شد که «کیفیت کدام گروه از خودرو را مطلوب می دانند». نتایج نشان می دهد، 81.5 درصد پاسخگویان تهرانی، خودروی خارجی را با کیفیت تر دانسته اند. 18.5 درصد گفته اند خودرو ایرانی و 0.5 درصد پاسخگویان خودرو چینی را با کیفیت تر دانسته اند.
در سئوالی دیگر از پاسخگویان «نوع خودروی شخصی آن ها» پرسیده شده است. 87.8 درصد پاسخگویانی که اعلام کرده اند دارای خودروی شخصی هستند، خودروی داخلی داشته اند، همچنین خودروی 8.6 درصد این گروه خارجی بوده است. 3.6 درصد پاسخگویان نیز دو نوع خودرو را داشته اند. با مقایسه دو نظرسنجی می توان با تسامح نتیجه گرفت که استفاده 87.8 درصدی پاسخگویان از خودروی ایرانی، ناشی از محدودیت های موجود در انتخاب خودرو است، چون در سئوالی که در سال 1394 پرسیده شده است، 42.4 درصد پاسخگویان تهرانی اعلام کرده اند اگر محدودیت مالی نداشته باشند خودروی صفر خارجی استفاده خواهند کرد و با در نظر گرفتن درصد افرادی که خودروی کارکرده خارجی (10.8 درصد) را ترجیح می دهند؛ می توان گفت بیش از نیمی از تهرانی ها خودروی خارجی را به خودروی داخلی ترجیح می دهند.