چرا خودروسازی ایران جزو بزرگان نیست؟

اقتصاد ایران به هیچ کدام از کشورهای صاحب صنعت خودرو، کوچک‌ترین شباهتی ندارد و در تمام رتبه‌ها و شاخص‌های اقتصادی، پایین‌تر از آنها است.

مقایسه خودروسازی ایران با سایر شرکت‌های خودروساز بزرگ دنیا در حالی همواره از سوی افکار عمومی انجام می‌شود که نگاهی به بزرگان صنعت خودرو جهان نشان می‌دهد همه آنها در یک بستر اقتصادی مناسب و معمولا رو به رشد (یا حداقل پایدار) فعالیت کرده و از دل برتری اقتصاد کشورشان، هر کدام برای خود به غولی تبدیل شده‌اند.

جنرال موتورز، فورد، فولکس واگن، بنز، فیات، تویوتا، نیسان و...، همه و همه در شرایطی خاص توانسته‌اند به قدرت‌های برتر خودروسازی جهان تبدیل شوند. اگر نگاهی به اقتصاد کشورهای مبدا آنها بیندازیم، متوجه می‌شویم تقریبا شرایط هیچ کدام‌شان شبیه خودروسازان ایرانی نیست.

در حال حاضر بزرگ‌ترین خودروسازان دنیا در کشورهای آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، کره جنوبی، فرانسه و ایتالیا مشغول فعالیت هستند و این موضوع یک پیام مهم دارد و آن اینکه «اقتصادهای بزرگ، خودروسازان برتر را تحویل جامعه جهانی داده‌اند.» به‌عبارت بهتر، هرچه اقتصاد کشورها قوی‌تر بوده، خودروسازی‌شان نیز قدرت بیشتری داشته و خودروسازان بزرگ و معتبر، از دل اقتصادهای برتر بیرون آمده‌اند.

این در حالی است که اقتصاد ایران به هیچ کدام از کشورهای صاحب صنعت خودرو، کوچک‌ترین شباهتی ندارد و در تمام رتبه‌ها و شاخص‌های اقتصادی، پایین‌تر از آنها است.

در این بین، هرچند ایران طبق آمارهای سال 2013 میلادی با تولید ناخالص 997 میلیارد دلاری خود، اقتصاد هفدهم دنیا به‌شمار می‌رود، اما با توجه به شاخص تولید سرانه (شاخص قدرت خرید برابر) هفتاد و دومین اقتصاد دنیا است. طبق اعلام صندوق بین‌المللی پول، سرانه تولید ناخالص داخلی در ایران، تنها 7211 دلار است.

ایران در حال حاضر بیش از 20 خودروساز دارد که در این بین، ایران خودرو و گروه سایپا دارای بیشترین حجم تولید هستند و نزدیک به 35 هزار نفر کارمند و کارگر دارند. در مجموع ایران را باید هجدهمین خودروساز بزرگ دنیا دانست.

آمریکا

 اما نگاهی بیندازیم به کشورهای بزرگ صاحب صنعت خودرو، تا مشخص شود چه ارتباطی میان اقتصاد و خودروسازی آنها برقرار است.

ابتدا از ایالات‌متحده آمریکا شروع کنیم، کشوری که در حال حاضر بزرگ‌ترین اقتصاد جهان به‌شمار می‌رود و سه غول خودروسازی بزرگ را در خود جا داده است.

طبق آخرین آمارهای اقتصادی، 22 درصد از «تولید ناخالص داخلی اسمی» دنیا سهم آمریکایی‌ها است و پیش‌بینی می‌شود در فصل نخست سال‌جاری میلادی، تولید ناخالص داخلی این کشور از رقم 7/ 17 تریلیون دلار نیز تجاوز کند.

یکی از ویژگی‌های اقتصاد آمریکا اما جایگاه نخست این کشور در میان اعضای OECD (سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه) است، چه آنکه بالاترین میانگین درآمد خانوارها و کارمندان را دارد.

اما یکی دیگر از ویژگی‌های اقتصاد آمریکا این است که این کشور از دهه 1890 تا به امروز، رده نخست اقتصادهای برتر دنیا را در اختیار دارد و این بدان معناست که شرکت‌های داخلی و سرمایه‌گذاران خارجی، با امنیتی بسیار بالا در ایالات‌متحده آمریکا مشغول فعالیت هستند.

به‌عبارت بهتر، فضای کسب‌و‌کار در این کشور، پایدار بوده و بسیار امن است، از همین رو تولیدکنندگان و بازرگانان این امکان را دارند که بهترین تصمیم‌ها را اتخاذ کرده و برای آینده‌شان برنامه‌ریزی مناسبی انجام دهند.

از همین رو است که 128 شرکت از 500 شرکت برتر دنیا، دفتر مرکزی‌شان در آمریکا قرار دارد و آنها این کشور را مرکز امن خود قرار داده‌اند.

در جمع این 128 شرکت، نام بسیاری از بزرگان خودروسازی جهان نیز به چشم می‌آید که اتفاقا سه غول صنعت خودرو آمریکا (جنرال موتورز، فورد و کرایسلر) نیز جزو آنها هستند. در این بین و طبق آمار، جنرال موتورز سومین خودروساز بزرگ جهان به‌شمار می‌رود و در سال 2014 میلادی، بیش از 155 میلیارد دلار درآمد داشته‌ است. طبق آماری که در سال 2013 منتشر شد، این شرکت بیش از 219 هزار کارمند و کارگر دارد و فقط سود خالصش، در این سال 34/ 5 میلیارد دلار بوده است. همچنین مجموع دارایی‌های جنرال موتورز در سال 2013، به 34/ 166 میلیارد دلار بالغ شده که نشان از پشتوانه مالی عظیم این غول خودروسازی جهان دارد.

آمریکایی‌ها اما علاوه‌بر جنرال موتورز، دو غول دیگر یعنی فورد و کرایسلر را نیز دارند و در این بین، فورد پنجمین خودروساز پر درآمد دنیا به‌شمار می‌رود. این شرکت در سال 2013 بالغ‌بر هفت میلیارد دلار سود خالص داشته و دارایی‌هایش نیز بیش از 202 میلیارد دلار برآورد شده است.

این شرکت که در جریان بحران اقتصادی جهان حاضر به دریافت وام از دولت آمریکا نشد، در سال 2013 حدود 181 هزار نفر کارمند و کارگر داشته است.

از سوی دیگر، کرایسلر نیز که در حال حاضر زیرمجموعه فیات به حساب می‌آید، اگرچه در مقایسه با فورد و جنرال موتورز، ضعیف‌تر است، اما باز هم برای خود غولی به حساب می‌آید و بسیار امید دارد تا به واسطه سهامدار ایتالیایی‌اش، رشد کند. طبق آمارهای منتشره، کرایسلر بیش از 65 هزار کارمند و کارگر دارد.

فعالیت این سه خودروساز بزرگ در کنار دیگر شرکت‌های خودروساز جهان در ایالات‌متحده، سبب شده تا آمریکا به دومین کشور تولیدکننده خودرو در جهان تبدیل شود و بالاتر از کشورهایی مانند آلمان و ژاپن قرار گیرد.

چین

 از سرزمین سرخ پوست‌ها به دیار چشم بادامی‌ها برویم، جایی که هم‌اکنون لقب بزرگ‌ترین بازار و بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو دنیا را به خود اختصاص داده است.

چین؛ این بزرگ‌ترین اقتصاد آسیا و دومین قدرت اقتصادی برتر جهان، در حالی بیشترین حجم تولید خودرو را به خود اختصاص داده که سریع‌ترین رشد اقتصادی جهان را در اختیار دارد و به واقع «مهد تولید» در این کره خاکی است.

طبق آمارهای موجود، میانگین رشد اقتصادی چین در یک دهه گذشته، 10 درصد بوده است. این کشور علاوه‌بر اینکه بزرگ‌ترین تولیدکننده دنیا به‌شمار می‌رود، بالاترین حجم صادرات را نیز به خود اختصاص داده است. بنابر گزارش صندوق بین‌المللی پول، چین در تولید ناخالص داخلی، رتبه دوم را پس از آمریکا دارد و به لحاظ سرانه درآمد، در رتبه 77 جهان جا خوش کرده است.

در حال حاضر بیشتر بزرگان خودروسازی جهان، بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌ها و تولید خود را به چین منتقل کرده‌اند تا در کنار بازار آزاد آن، از حمایت‌های مادی و معنوی دولت چین نیز بهره ببرند. امنیت سرمایه‌گذاری و فضای کسب‌و‌کار مناسب، مولود شرایط اقتصادی خوب چین است که سبب شده خودروسازان داخلی این کشور نیز در کنار مهمانان بنام خارجی، رشد کرده و به اصطلاح سری از میان سرها در بیاورند.

شرایط اقتصادی مناسب چین در واقع سبب شده تا به بزرگ‌ترین خودروساز دنیا تبدیل شود و چون شرکت‌های معتبر خودروسازی جهان در آن حضور دارند، رقابتی سخت و نفسگیر در بازار خودرو این کشور برقرار است، رقابتی که نفعش در حوزه‌های کیفی و قیمتی و خدمات پس از فروش به مشتریان می‌رسد.

ژاپن

به سرزمین سامورایی‌ها برویم، جایی که خودروسازان بزرگ آسیا و جهان در آن به چشم می‌آیند. صحبت از ژاپن است، سومین اقتصاد بزرگ جهان که طبق آمارهای سال 2013 و به لحاظ درآمد سرانه، رده 22 دنیا را در اختیار دارد. این کشور آسیایی را به نوعی مهد اختراعات جهان دانسته از آن با نام بزرگ‌ترین تولیدکننده کالاهای الکترونیک یاد می‌کنند.

ژاپنی‌ها اما سومین خودروساز بزرگ جهان و اولین در آسیا به‌شمار می‌روند، چه آنکه تویوتای آنها به تنهایی سالی بیش از 10 میلیون خودرو می‌سازد و بخش زیادی از آن را به بازارهای دنیا ارسال می‌کند. تویوتا پس از فولکس واگن آلمان، پردرآمدترین‌ترین خودروساز جهان به‌شمار می‌رود و تعداد کارکنان و کارگرانش در سال 2013، بالغ‌بر 333 هزار نفر بوده است. درآمد این شرکت در سال 2013، بیش از 215 میلیارد دلار بوده و مجموع دارایی‌هایش نیز به بیش از 35 تریلیون ین می‌رسد.

تویوتا اما تنها خودروساز مشهور ژاپنی‌ها نیست، چه آنکه شرکت‌هایی مانند نیسان و هوندا را نیز باید جزو بزرگان خودروسازی این کشور بلکه صنعت خودرو جهان دانست.

در این بین، نیسان نهمین خودروساز پردرآمد جهان به‌شمار می‌رود و مجموع دارایی‌هایش در سال 2013، بیش از 127 میلیارد دلار برآورد شده است. نیسان همچنین در این سال بیش از 155 هزار کارمند و کارگر داشته و سود خالص آن به 4، 3 میلیارد دلار بالغ می‌شود.

همچنین، هوندا نیز که در جمع خودروسازان پردرآمد جهان، رتبه ششم را در اختیار دارد، سودی بیش از 367 میلیارد ین در سال 2013 داشته و مجموع درآمدهایش نیز 8، 11 تریلیون ین برآورد شده است.

آلمان 

اما آلمان؛ سرزمین ژرمن‌ها و کشوری که مهد خودروهای لوکس به‌شمار می‌رود و چهارمین اقتصاد برتر جهان محسوب می‌شود. این کشور سومین صادرکننده بزرگ دنیا در سال 2014 لقب گرفته و بیش از 29 درصد از حجم صادراتش را کالاهای صنعتی از جمله خودرو تشکیل می‌دهند.

از آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا نیز یاد می‌شود و این یعنی تولیدکنندگان داخلی و سرمایه‌گذاران خارجی، با امنیت بالایی در این کشور فعالیت می‌کنند و معمولا از نوسانات و بحران‌های مالی در امانند.

آلمانی‌ها خودروساز بزرگ و معروف، کم ندارند، چه آنکه فولکس واگن‌ به تنهایی یکی از سه غول صنعت خودرو جهان به‌شمار می‌رود و در جمع پردرآمدها نیز اول است. فولکسی‌ها چند برند و زیرمجموعه معروف را نیز در دل خود جا داده‌اند که در این بین می‌توان به پورشه و آئودی اشاره کرد، شرکت‌هایی که در جهان خودروسازی، نام‌هایی آشنا به حساب می‌آیند، اما اقتصاد و صنعت آلمان، خودروسازان بزرگ دیگری را نیز به خود می‌بیند، از جمله بی‌ام‌دبلیو و دایملر (بنز) که نام‌هایی آشنا برای مشتریان جهانی صنعت خودرو به‌شمار می‌روند.

در این بین، بنز در سال 2013 حدود 91 میلیارد دلار درآمد داشته و آمارهای سال 2012 نیز از درآمد حدودا 77 میلیارد یورویی بی‌ام‌دبلیو حکایت دارند. همچنین برآورد شده که بی‌ام‌دبلیو بیش از 155 هزار نفر کارمند و کارگر در سال 2013 داشته است.

در مجموع عملکرد خودروسازان بزرگ آلمان سبب شده تا این کشور چهارمین تولیدکنند خودرو در جهان لقب بگیرد.

فرانسه

سری هم به کشوری بزنیم که ایرانی‌ها خاطرات تلخ و شیرین زیادی از خودروسازنش دارند.

حرف از فرانسه است، کشوری که ششمین اقتصاد بزرگ جهان به‌شمار می‌رود و در اروپا نیز رده سوم را به خود اختصاص داده است. بنابر آماری متعلق به سال 2010، این کشور با 6/ 2 میلیون نفر میلیونر، بیشترین ثروتمندان اروپایی را در خود جا داده است.

آن طور که آمارها روایت می‌کنند، سرانه تولید ناخالص داخلی فرانسوی‌ها بیش از 44 هزار دلار است و بر این اساس، فرانسه جایگاه بیستم جهان را در جدول مربوطه (سرانه تولید ناخالص داخلی) را در اختیار دارد. 31 شرکت از 500 شرکت برتر دنیا، در فرانسه سکنی گزیده‌اند تا این کشور از این لحاظ، رتبه چهارم را پس از آمریکا، چین و ژاپن به خود اختصاص دهد.

بزرگ‌ترین خودروسازان فرانسه را شرکت‌های پژوسیتروئن و رنو تشکیل می‌دهند که در این بین و طبق آمارهای سال 2012، سود پژو حدود 819 میلیون یورو بوده و تعداد کارگران و کارمندانش نیز بیش از 198 هزار نفر.

همچنین در مورد رنو نیز گفته می‌شود که مجموع دارایی‌های این شرکت در سال 2013، حدود 75 میلیارد یورو بوده و سودش نیز به 695 میلیون یورو بالغ می‌شود.

در مجموع فرانسه را باید ششمین تولیدکننده خودرو در دنیا دانست.

ایتالیا

به ایتالیا هم سری بزنیم و ببینیم در اقتصاد و خودروسازی آنجا چه خبر است. ایتالیا را باید چهارمین اقتصاد بزرگ اروپا و هشتمین اقتصاد بزرگ جهان دانست، کشوری که دهمین صادرکننده بزرگ جهان نیز به‌شمار می‌رود.

در ایتالیا بیش از 4/ 1 میلیون نفر، ثروتی بالای یک میلیون دلار دارند و سرانه ثروت در آن، 45 هزار و 770 یورو برآورد شده است. این یعنی ایتالیا در حوزه سرانه ثروت، سیزدهمین کشور جهان است.

در این کشور اما خودروسازان بزرگی فعالیت می‌کنند، از جمله گروه فیات-کرایسلر، فراری و لامبورگینی. در این بین، فیات به تنهایی در سال 2012، سودی بالغ‌بر 8/ 3 میلیارد یورو داشته و مجموع دارایی‌هایش نیز 82 میلیارد یورو برآورد شده است. در مجموع ایتالیا را باید هشتمین تولیدکننده خودرو در جهان دانست.

منبع: خبرآنلاین