پس از اعمال تحریم‌ها علیه صنعت خودروسازی کشور از سوی غرب، مرسدس بنز که خط تولید چند خودرو سنگین شامل کامیون و اتوبوس را در ایران خودرو در دست داشت، به یک‌باره تولید این خودروها را متوقف و ایران را ترک کرد.
بالاخره موضوع پرداخت خسارت بنز به ایران با همه تکذیب‌ها از سوی بالاترین مقام وزارت صنعت، معدن و تجارت تایید شد. «بنز خسارت خود به ایران را پرداخت کرده است» کوتاه مختصر اما پر از خبر.
شرکت مرسدس بنز آلمان چندی پیش اعلام کرد: «در راستای جبران خسارتهای ایران خودرو به علت ترک یک‌باره شراکت از سوی بنز، ۴۲ میلیون یورو به ایران خودرو غرامت می‌دهد. پس از اعمال تحریم‌ها علیه صنعت خودروسازی کشور از سوی غرب، مرسدس بنز که خط تولید چند خودرو سنگین شامل کامیون و اتوبوس را در ایران خودرو در دست داشت، به یک‌باره تولید این خودروها را متوقف و ایران را ترک کرد.
بنز همچنین در حال ایجاد خط تولید یک خودروی لوکس در ایران بود که با ترک ایران این خط تولید نیز لغو شد. همین حرکت بنز در کنار برخی مسائل دیگر بود که ایران خودرو را به سمت خودروسازان چینی سوق داد و حواشی جدیدی را برای این خودروساز داخلی رقم زد. حال پس از سال‌ها، بنز از تصمیم خود برای بازگشت به ایران خبر داده و اعلام کرده است که برای جبران خسارتهای ایران خودرو از ترک یک‌باره این شرکت، ٤٢ میلیون یورو به این شرکت خسارت خواهد داد.»
این در حالی است که تا پیش از این همواره خودروسازان دریافت خسارت از بنز را رد کرده و معتقد بودند، «خسارتی به آنها پرداخت نشده است.»
محمد نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت که به ایتالیا رفته است اگرچه از پرداخت خسارت بنز سخن می‌گوید اما به موضوع احتمال پرداخت خسارت ایران به شرکت‌های ایتالیایی هم اشاره می‌کند و آن را منوط به تایید بانک مرکزی می‌داند.
موضوع پرداخت خسارت ایران به شرکت‌های ایتالیایی در دوران تحریم‌های بانکی اگرچه تاکنون بارها واکنش‌های داخلی و خارجی را با خود همراه کرده است اما محمد نعمت‌زاده در مورد آن گفته است: «بررسی و تایید خساراتی که ایتالیایی‌ها مطرح کرده‌اند، بر عهده بانک مرکزی است، خسارات ناشی از نبود ارتباطات بانکی در دوران تحریم است.
در برخی پرداخت‌ها، نه اینکه نخواسته باشیم، اما چون هیچ ارتباطی نبود و هیچ بانک خارجی از ایران پولی را نمی‌پذیرفت خساراتی به وجود آمد. بنابراین قرار است که بانک مرکزی بررسی کند و اگر حساب و کتابی باقی مانده به تدریج تسویه شود. از سوی دیگر شرکت مرسدس‌بنز قرار بود به ایران‌خودرو در زمینه کامیون و اتوبوس خسارت پرداخت کند که انجام شد و به‌جای پول به ما اجناس و قطعات دادند.
از سوی دیگر گویا چینی‌ها بیش از آنچه تصور می‌شد میخ همکاری خود با ایران را محکم به زمین زده‌اند که حتی برندهای معتبر خودرویی اروپایی هم نمی‌توانند به همین راحتی‌ها حضور خود در بازار خودرویی ایران را تثبیت کنند.
در حالی که ایتالیایی‌ها یکی، دو هفته پیش میهمان ایرانی‌ها بودند و همان زمان هم بحث‌ها بر سر همکاری فیات و آبی پوشان جاده مخصوص بر سر زبان‌ها افتاده بود اما با روشن‌گری‌های جدید وزیر صنعت، معدن و تجارت به نظر می‌رسد بحث بر سر تولید مشترک ایران و ایتالیا تنها درحد مذاکرات و مراودات عادی خواهد گذشت، و هیچگاه آبی‌پوشان شاهد حضور مهندسین ایتالیایی در جاده مخصوص نخواهند بود.
محمدرضا نعمت‌زاده در گفت‌وگویی که با اقتصادنیوز داشته است آب پاکی را روی دست ایتالیایی‌ها ریخته و از عدم اجازه ورود آنها به بازار خودرویی ایران صحبت کرده است. وی با بیان اینکه ایتالیا در چند زمینه دارای تجربه همکاری با ایران است و از مزیت نسبی برخوردار است و در راس آن نفت و گاز قرار دارد، درباره احتمال حضور فیات در ایران گفته است «در زمینه خودروسازی، همکاری با ایتالیا به نظر من بعید است. چون سهام خودروسازی فیات در اختیار کرایسلر امریکاست، به همین دلیل شاید موانعی وجود داشته باشد.
البته فیات و ایران‌خودرو در حال مذاکره هستند. اگر فیات بخواهد، ما حرفی نداریم؛ ولی اگر روابط به‌خاطر امریکا روان نباشد، ما ترجیح می‌دهیم این روابط با کسی دیگر باشد. فیات یکی از گزینه‌هاست، اما کمی زود است که از آمدن خودروسازهای امریکایی به‌واسطه کشورها و شرکت‌های چندملیتی حرف بزنیم.»
ایتالیایی‌ها دوباره به ایران می‌آیند
در عین حال گویا ایتالیایی‌ها مجددا قصد دارند برای به نتیحه رساندن تفاهمات‌شان به ایران بیایند، موضوعی که وزیر صنعت به آن با دید مثبت می‌نگرد و می‌گوید: «این تیم با همتایان خود در ایران در زمینه صنایع کوچک و متوسط مذاکره می‌کنند. ما هم برنامه‌ریزی می‌کنیم تا با همکاری اتاق بازرگانی ملاقات‌ها انجام شود. ملاقات‌های اولیه در جهت آب‌کردن یخ‌های گذشته است. بعد از آلمان کشوری که بیشترین همکاری‌های صنعتی و تکنولوژیک را با ایران داشته، ایتالیا در رده دوم قرار دارد؛ این کشور توان خوبی در زمینه علمی و مهندسی دارد. اما باید با روش‌ها و سیاست‌هایی که ما مشخص و اعلام کردیم، همکاری‌های خود را انجام دهد که عمدتا بر مبنای سرمایه‌گذاری مشترک و همکاری‌های مدیریتی، بازرگانی خارجی، صادرات و همکاری‌های تکنولوژیک است.»
تخفیف چینی‌ها برای سهم‌گیری بیشتر از بازار
چینی‌ها خیال از دست دادن بازار بزرگ خودروی ایران را ندارند. در حالی که خودروهای داخلی با کمک‌ها ریز و درشت دولت همچنان خودروهایی با قطعات چینی تولید می‌کند؛ چین با ترفندهایی هر روز سهم بیشتری از داخلی‌ها می‌رباید. چندماهی است رکود در بازار خرید و فروش خودرو تشدید شده و کمتر خریداری در آن دیده می‌شود. حتی فروش‌های ویژه خودروسازان هم در رونق بازار تاثیری نداشته و مردم همچنان تمایلی به خرید خودرو ندارند.
بسیاری از فعالان بازار خودرو معتقدند خودروسازان باید قیمت محصولات خود را کاهش دهند تا بازار به سمت رونق حرکت کند، اما خودروسازان به هیچ عنوان راضی به این امر نبوده و با شگردهای مختلف درصدد فروش محصولات خود در سطح بازار هستند. به عنوان نمونه از اوایل هفته جاری یکی از شرکت‌های بزرگ خودروسازی اقدام به فروش اقساطی محصولات خود کرده است اما این موضوع تاکنون نتوانسته جنب و جوشی را در بازار به وجود آورد. زیرا مردم خرید اقساطی خودرو آن هم در شرایط فعلی بازار را اشتباه می‌دانند.
محمدی یکی از فروشندگان خودرو در مورد وضعیت این روزهای بازار خودرو به تسنیم می‌گوید: بازار خرید خودروهای داخلی راکد است تا جایی که مردم می‌خواهند تا دقیقه ٩٠ برای خرید خودرو صبر کنند.
وی با بیان اینکه شرکت‌های چینی برای فروش محصولات خود تخفیف‌های مختلفی را به خریداران ارایه می‌کنند، افزود: مردم ترجیح می‌دهند به جای خرید خودروهای داخلی که قطعات چینی دارند کلا خودروی چینی بخرند. به نحوی که خرید و فروش محصولات چینی در مقابل تولیدات داخلی بسیار داغ است. البته این امر در حالی است که مردم هنوز بر بی‌کیفیت بودن محصولات چینی اصرار دارند اما آنها را به تولیدات داخلی ترجیح می‌دهند.
در کنار اظهارات این فعال بازار خودرو نباید از اقدامات سایر شرکت‌های خودروساز خارجی برای فروش محصولات خود غافل شد زیرا آنها نیز در قالب طرح‌های ویژه در بازار راکد خودرو درصدد فروش محصولات خود هستند.
منبع: باشگاه خبرنگاران