از همان ابتدا که بحث سرمایهگذاری در ایران مطرح شد مشخص بود که جذابیت خودرو و نفت سایر بخشهای اقتصادی را تحت تاثیر خود میگذارد. از همان روزهای نخست پس از حضور روحانی، رییسجمهور ایران در داووس و اعلام رسمی آغوش باز ایران برای استقبال از سرمایهگذاران خارجی زمزمههای حضور برندهای معتبر خودرویی به گوش میرسید؛ زمزمههایی که با برگزاری نشستهای مختلف با خودروسازان دولتی و خصوصی چه در سکوت و چه با سر و صدا موجب شد تا طی دو سال گذشته حضور برندهای معتبر خارجی در ایران بیش از هر زمان دیگری جدیت یابد.
هرچند که در این مدت هیچ قرارداد خودرویی با خودروسازان اروپایی یا امریکایی منعقد نشد اما چینیها که در دوران تحریمهای غربی به خوبی بازار ایران را از آن خود کرده بودند، سعی کردند نگرانی خود را با انعقاد قراردادهای جدید با خودروسازان داخلی مستحکم کنند اما گویا نارضایتی از چینیها همچنان خط قرمز خریداران داخلی است. حال با امضای توافقنامه وین، حال هوای قراردادهای اقتصادی کمی متحول شده است؛ هرچند که بارها اعلام شده بود ایران با سرمایهگذارانی که پیش از توافق به ایران بیایند رفتاری نیکتر خواهد داشت تا بعد از توافق، اما هجوم سرمایهگذاران خارجی بعد از توافق جدیتر از پیش از آن بوده است. آلمانیها که توانستند نام خود را به عنوان نخستین هیات تجاری سفر کرده به ایران ثبت کنند در کنار فرانسویها رقابت قابل توجهی را برای سهمگیری در بازار خودرویی ایران شروع کردهاند، هرچند که پژو و رنو با سابقه چند دههای در بازار ایران -حتی هماکنون - نیز به نظر بازار تثبیت شدهتری را در اختیار دارند اما به نظر میرسد با توجه به اما و اگرهای اخیر فرانسویها در بازار خودروی ایران، آلمانها موفقتر باشند.
در عین حال گویا ایرانیها در پس تحریمها کمی محتاطتر و البته موشکافانهتر به قراردادهای فی مابین با کشورهای دیگر نگاه میکنند و بنا ندارند تا فقط به طرفهای خارجی امتیاز بدهند و میخواهند در کنار خارجیها در بازارهای جدید فعالیت کنند. به همین جهت هیاتهای مختلف ایرانی هم قصد دارند تا در کنار وزیر صنعت به وین رفته و رایزنیهای خود را برای فعالیتهای بیشتر آغاز کنند. این موضوع را محمد رضا نجفیمنش، عضو شورای سیاستگذاری خودرو مورد اشاره قرار داده و گفته است: «هیاتی از فرانسه، ایتالیا و کره به زودی به ایران میآیند. هیاتی ٧٠ نفره که عمدتا تولیدی و صنعتی هم هستند برای شرکت در همایش ایران و اروپا وارد وین میشوند تا بتوانند دستاوردهای اقتصاد ایران را به اروپا معرفی کنند.»
وی با اشاره به حضور هیات آلمانی در ایران و مذاکره با شرکتهای خودروساز ایرانی، تصریح کرد: «نفس حضور شرکتهای آلمانی بلافاصله بعد از توافق هستهای، یک پیام مهم برای اقتصاد ایران دارد، ضمن اینکه این هیات متشکل از شرکتهایی بود که رتبههای اول تجارت و تولید در آلمان را دارند و بنابراین همکاری با آنها برای ایران ارزشمند است. در این میان با نمایندگان فولکس واگن و مرسدس بنز هم مفصل مذاکره شد و قرار بر این است که تیم کارشناسی دو طرف، شهریورماه پیش رو پای میز مذاکره بنشینند. طبق گفته وزیر صنعت، ایران قصد ندارد به صورت سابق، درهای کشور را به روی کالاها باز کند یا اجازه دهد که از آلمان خودرو وارد شود بلکه اگر قرار است همکاری خودرویی میان ایران و آلمان شکل گیرد، حتما باید حداقل با ساخت داخلی ۴۰ درصد آغاز شده و ۳۰ درصد محصولات تولیدی نیز صادر شود. در غیر این صورت، ایران تمایلی به کار با آلمانیها ندارد.»
نجفیمنش همچنین تاکید کرده است: «اگر قرار است به خودروسازان خارجی بپیوندیم، باید با آنها جوینت شویم و بنابراین باید روابط را ارتقا داده و به سمتی برویم که بتوانیم راه خودروسازان بزرگ دنیا را در پیشگیریم. از سوی دیگر، واردات خودرو نیز باید به کشور صورت گیرد اما این واردات باید به صورت منطقی و حساب شده باشد. اکنون ۳۷ درصد ارزش کل تولیدات کشور را واردات تشکیل میدهد که باید با تولید با کیفیت و منطبق با تکنولوژی روز، این سهم از واردات را کاهش دهیم. در گذشته، خودروسازانی که با ایران کار میکردند، همچون پژو و رنو، مشکل نقل و انتقال پول را پس از تشدید تحریمها داشتند که اگر این مشکل حل شود، کار و مدل جدیدی را برای همکاری با ایران ارایه خواهند کرد، ضمن اینکه پژو اعلام کرده که تا ۸۰ درصد خودروهایی را که قرار است در ایران تولید کند، داخلیسازی خواهند کرد، بنابراین انتظار قطعهسازان این است که از مرحله طراحی قطعات خودرو، وارد عمل شوند و با خودروسازان خارجی همکاری داشته باشند.»
وی در عین حال به قول و قراری جدید در این حوزه اشاره کرده و گفته است: «یکی از شرکتهای خودروساز خارجی قول داده تا هاب مهندسی خود را در ایران بنا بگذارد و این شانس بزرگی برای ایران است. البته باید به این نکته هم توجه داشت که هماکنون فضای حضور خودروسازان خارجی و داخلی رقابتی است و در این فضای رقابتی میتوان قیمت تمام شده را کاهش داد و کیفیت را بالا برد.»
هومن حاجیپور، مدیر امور تشکلهای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران هم خرسند از دعوت آلمانیها از ایران برای حضور در نمایشگاه فرانکفورت گفته است: «اتاق بازرگانی فرانکفورت از ایران خواسته است تا در نمایشگاه خودرویی که شهریورماه در آلمان برگزار میشود، حضور یابد، ضمن اینکه تاکید آنها این است که شرکای تجاری جدیدی به ایرانیها معرفی شود. در جلسه با هیات آلمانی، موضوع اصلی، سرمایهگذاریهای مشترک میان دو کشور بود، این در حالی است که آلمانیها هم بر این نکته پافشاری میکردند که به دنبال ارسال کالا به ایران نیستند بلکه اتصال بنگاههای بزرگ دو کشور را دنبال میکنند و خواستار سرمایهگذاری منطقی هستند.»
مدیر امور تشکلهای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران البته به نکته قابل توجهی اشاره کرد و خاطرنشان میکند: «آلمانیها صرفا به دنبال بازار ۷۰ میلیونی ایران نیستند و بازار ۳۰۰ میلیونی منطقه اطراف ایران را دنبال میکنند و در کنار آن، بر صلح پایدار و توسعه تاکید میکنند. یکی از محورهای نشست دیروز هم خودرو بود و بنگاههای متوسط و کوچک باید همتایان خود را پیدا کنند.»
همچنین محمدباقر رجال، رییس انجمن سازندگان قطعات خودرو یکی دیگر از کسانی است که به حضور آلمانها در ایران خوشبین است و میگوید: «یکی از بهترین شرایط برای صنعت ایران، کار کردن با شرکتهای آلمانی است که به نظر میرسد قول آنها نیز قول است و میتوانیم روی کار با آلمانها حساب کنیم، بنابراین امیدوارم بتوانیم به عنوان شریک خوب و مطمئن تجاری برای هم باشیم.»
فرهاد احتشامزاده، رییس انجمن واردکنندگان خودرو نیز از ایدهای جدید صحبت میکند و میگوید: «هیات آلمانی، اولین هیاتی بود که بعد از توافق ایران با ١+٥ وارد کشور شده است و بر همین اساس، ایران هم با هیاتی از تولیدکنندگان قطعات خودرو و واردکنندگان در نمایشگاه خودروی آلمان حضور خواهد یافت که در آن، ۱۰۹۶ برند حضور دارند و در آن، خودروهای برقی، هیبریدی و تجهیزات جادهای، ترافیکی و حمل و نقل عرضه میشود. بخشی از این نمایشگاه هم به قطعات اختصاص دارد. ما به دنبال پارتنر تجاری هستیم و برای اولین بار خواستار حضور در این نمایشگاه به صورت هیات تجاری هستیم.»
بنا به گفته احتشامزاده آلمانها همانطور که پیشبینی میشد با ایرانخودروییها پای میز مذاکره نشستند و به نظر میرسد زمزمههای همکاری آبیپوشان با آلمانیها پر رنگتر شده است.
منبع: خبرآنلاین