مصرف بالای سوخت؛ خودروساز یا کیفیت بنزین مقصر هستند؟

در حالی محصولات خودروسازان داخلی به مصرف بالای سوخت متهم می شوند که آیا واقعا کیفیت تولید بنزین در سطح استاندارد است یا خیر و فقط تولیدکنندگان خودرو عامل مصرف بالا هستند؟

بر اساس ماده ۴ قانون هوای پاک قرار بود که از ابتدای سال ۱۳۹۸ فروش خودروهای یورو ۴ ممنوع شود و خودروسازان پیش از اقدام به فروش نسبت به دریافت مجوزهای آلایندگی و استانداردهای یورو ۵ اقدام کنند؛ در همین راستا بسیاری از محصولات داخلی توانستند خود را به استانداردهای یورو 5 برسانند اما نکته حائز اهمیت که کمتر به آن توجه شده است اصلاح سوخت تولید شده در شبکه سوخت‌رسانی کشور است.

با اینکه به خودروسازان تکلیف شده تا محصولات خود را مطابق با استاندارد یورو ۵ تولید کنند، اما کیفیت سوخت مصرفی فعلی در کشور اثربخشی این استاندارد را از بین می‌برد. بنزین فعلی موجود در شبکه سوخت‌رسانی کشور با استاندارد آلایندگی یورو ۵ تطابق ندارد و نه‌تنها به افزایش آلودگی هوا و افزایش مصرف سوخت کمک می‌کند، بلکه موجب تخریب موتور خودروهای جدید نیز می‌شود.

سوخت مصرفی فعلی در شبکه، با سیستم‌های احتراقی و کنترلی خودروهای امروزی همخوانی ندارد و علاوه بر افزایش هزینه نگهداری، طول عمر مفید ماشین را کاهش می‌دهد و مصرف‌کننده را به‌زحمت می‌اندازد. اکثر خودروهای امروزی به‌سبب محدودیت در فناوری، از موتورهای مجهز به توربوشارژ استفاده می‌کنند. این موتورها با استاندارد آلایندگی یورو ۵ مطابقت دارند، اما زمانی مفید خواهند بود که بنزین مصرفی آن‌ها از کیفیت مناسب برخوردار باشد. در غیر این صورت نه‌تنها کمکی به کاهش آلودگی نمی‌شود، بلکه موتور ماشین زودتر از حد انتظار خراب می‌شود و کارایی خود را از دست می‌دهد.

استانداردها نقش بسزایی در صنایع متعدد، مخصوصاً صنایع خودروسازی دارند. توسعه و پیروی از استانداردها نه‌تنها باعث افزایش اطمینان و رضایت مصرف‌کنندگان می‌شود، بلکه توانایی تولیدکنندگان و حس رقابت‌پذیری آن‌ها را نیز بهبود می‌بخشد. استانداردها نمودی از توسعه‌یافتگی یک کشور به‌حساب می‌آیند که باعث رشد و ترقی آن کشور می‌شوند.

ورود یک استاندارد جدید را می‌توان در سه مرحله در نظر گرفت مرحله اول طراحی و ساخت محصول است که به معنای تولید نمونه‌ای از محصول و داشتن دانش فنی مناسب است بعد از طراحی مجوز TA از طرف وزارت صمت برای محصول صادر شده و به عبارتی تست تایید نوع را می‌گذراند. مرحله بعد تولید محصول است که بنابر ادعای واحد‌های تولید داخلی از پس تولید این طرح‌ها بر می‌آیند، اما مرحله سوم که مهم‌ترین آن است پاسخ و پشتیبانی از نیاز‌های بازار است.

بااین‌وجود، زمینه‌سازی تحقق یک استاندارد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. زمانی که دولت پیروی از استاندارد یورو ۵ را جهت ساخت خودرو اجباری می‌کند، می‌بایست به فکر سوخت‌رسانی مناسب به محصول مبتنی بر این استاندارد نیز باشند. کیفیت سوخت مصرفی تأثیر قابل‌توجهی روی رفتار خودرو دارد و به همین خاطر، استانداردهای سوخت متناسب با استانداردهای خودرو تعریف می‌شود. بااین‌وجود، عدم تناسب کیفیت سوخت با استانداردهای خودرویی، پیامدی به‌غیر‌از ایجاد مشکلات متعدد برای خودروساز و مصرف‌کننده، افزایش آلودگی محیط‌زیست و به‌طور کلی ضرر به سرمایه‌های ملی نخواهد داشت.

استفاده از بنزین با اکتاو مناسب برای برخی از خودرو‌ها واجب است؛ متأسفانه بنزین سوپر اغلب گران و گاهی کمیاب است از طرفی استفاده از بنزین با اکتاو پایین‌تر در خودرو‌های طراحی شده با استاندارد‌های یورو ۵ می‌تواند افزایش چشمگیر اصطحلاک را به همراه داشته باشد.

استفاده از بنزین نامناسب باعث تسریع فرایند مستهلک شدن خودرو می‌شود و می‌تواند در زمان کوتاه‌تری هزینه بیشتری را به دارندگان خودرو تحمیل کند، برخی از این قطعات از جمله کاتالیست موجود در خودرو قیمت بالایی دارند و تکنولوژی ساخت بالای آن‌ها مانع از تولید انبوه آن می‌شود که در نتیجه باعث تأخیر در تعمیر خودرو و افزایش میزان آلایندگی آن می‌شود، از جمله این موارد می‌توان به ماجرای کاتالیست‌های خودرو اشاره کرد که قیمت بالای آن‌ها منجر به استفاده از پدیده کاتالیست اجاره‌ای شد.

موضوع ارتقای استاندارد خودرو‌ها به یورو ۵ موضوعی چند بعدی است که هر بعد آن به یکی از بخش‌های کشور مربوط می‌شود؛ وزارت نفت، سازمان محیط زیست، وزارت صمت و سایر بخش‌های کشور باید دست به دست هم داده و برای دست یابی به این امر تلاش کنند. صنعت خودروسازی ما به سمت اصلاح موتور‌های فعلی و تولید خودرو با استاندارد یورو ۵ حرکت می‌کند و به تکالیفی که بر او محول شده عمل خواهد کرد، اما نکته حائز اهمیت آن جاست که با اعمال این تغییرات آیا سوخت مورد نیاز خودرو‌ها تأمین خواهد شد یا خیر.