روزهای اخیر، با شگفتی بزرگی برای بازار خودرو، رسانه‌ها و مشتریان چشم به راه، همراه بود. سرانجام قیمت خودروهای وارداتی اعلام شد اما بر خلاف تصورات از آنچه به عنوان محصول «اقتصادی» می‌شناسیم، ارقام خیره‌کننده‌ای به‌عنوان قیمت این محصولات اعلام شد. در چنین شرایطی، یک واقعیت تلخ پدیدار شده است: به نظر می‌رسد دوران صبر و شکیبایی که گفته می‌شد به خرید وسایل نقلیه مقرون به صرفه منجر می‌گردد، به سرعت در حال محو شدن است.
در حالی که شوک این اعلام قیمت در بازار طنین انداز می‌شود، بسیار مهم است که یک قدم به عقب برداریم و وضعیت را ارزیابی کنیم. انتظار برای تصمیمات سیستماتیک در راستای ایجاد ثبات در بازار یک امر طبیعی به نظر می‌رسید، اما چرخش اخیر وقایع و اعلام قیمت‌هایی دور از ذهن، تردید جدی در مورد نتایج صبر ایجاد کرده است.
وارونگی نتیجه صبر: یک درس مهم
سرخوردگی مصرف کنندگان، امری مشهود است؛ به خصوص برای کسانی که صبورانه منتظر واردات خودروهای مقرون به صرفه بودند. این گواهی بر ماهیت غیرقابل پیش بینی بازار به‌عنوان فضایی است که سیاست‌گذاری‌های کلان می‌تواند چشم اندازهای امیدوارکننده را با سرعتی عجیب به رویاهای دست نیافتنی تبدیل کند.
گزینه‌های مونتاژی و فرصت محدود پیش رو:
1. مقرون به صرفه بودن: خودروهایی که به طور بومی تولید می‌شوند، دارای مزیت قابل توجهی از نظر قیمت هستند. با اجتناب از پیچیدگی‌های تعرفه‌های بین‌المللی و مالیات‌های وارداتی، تولیدکنندگان این محصولات می‌توانند قیمت‌های رقابتی‌تری ارائه دهند و داشتن خودرو را برای بسیاری به واقعیتی عملی تبدیل کنند.
2. ثبات در میان عدم قطعیت: در یک بازار غیرقابل پیش‌بینی، تولیدکنندگان محصولات مونتاژی، جایگزین با ثبات‌تری را ارائه می دهند. تولید بومی به معنای کاهش آسیب پذیری در برابر نوسانات اقتصادی بین المللی، تصمیمات سیاسی و تضمین عرضه مداوم وسایل نقلیه با قیمت‌های مناسب‌تر است.
3. شبکه نمایندگان و گارانتی: گر چه به لحاظ گستره شبکه نمایندگان و کیفیت خدمات در میان خودروسازان مونتاژی نیز تفاوت‌های وجود دارد، اما بسیاری از این محصولات از گارانتی طولانی مدت (بعضا تا 7 سال) و سرویس‌های دوره‌‌ای رایگان بهره می‌برند که خاطری آسوده را برای خریداران فراهم می‌کند. از سوی دیگر، نرخ محدود خودروهای وارداتی، می‌تواند دغدغه‌هایی از جنس تامین قطعات و دسترسی به تعمیرکاران مجرب به وجود آورد.
4. حمایت از صنعت بومی: نکته دیگری که درباره خودروهای وجود دارد، کمک به رشد اقتصادی است. وجود این کارخانه‌ها فرصت‌های شغلی را افزایش می‌دهد، توسعه اقتصادی را بهبود می‌بخشد و اثری موج‌دار ایجاد می‌کند که به طور کلی به نفع جامعه است.
5. مسئولیت زیست محیطی: علاوه بر موارد مذکور، موضوع دیگری که در مورد خودروهای مونتاژی صادق است، به کاهش رد پای کربن مربوط می‌شود. این محصولات از یک سو به لحاظ تکنولوژی به‌روز از موتورهایی بهره می‌برند که آلایندگی کمتری در قیاس با تکنولوژی‌های قدیمی‌تر دارند. از سوی دیگر نیز با توجه به حرکت جهانی در مسیر حذف سوخت فسیلی از ناوگان حمل و نقل، این محصولات در بازار خودروی ایران نیز طلوع کرده‌اند. از اولین نمونه از خودروهای پلاگین-هیبرید مونتاژ شده در ایران اخیرا رونمایی شده و در ادامه نیز سایر مونتاژکاران بنا دارند خودروهای مبتنی بر انرژی‌های جدید را از مبدأ چین به بازار خودروی کشور ارائه کنند. از این رو می‌توان گفت محصولات مونتاژی به طور کلی از منظر زیست محیطی نیز سازگاری بیشتری دارند.
غفلت و پشیمانی
همزمان با روزهایی که تنش‌های سیاسی-نظامی در منطقه، نرخ دلار را در بازار ارز دستخوش افزایش قیمت کرده، اعلام قیمت‌های اعجاب‌آور برای خودروهای وارداتی، شوک دیگری به بازار ایران بود. افزایش نرخ دلار، تغییر در قیمت کلیه اقلام را سبب می‌شود و بازار خودرو – حتی در مورد خودروسازان داخلی – می‌تواند در این زمینه سرآمد باشد. از آنجا که بازار ایران با شوک قیمت‌های سرسام‌آور خودروهای وارداتی دست و پنجه نرم می کند، بدیهی است که واکنش طبیعی بازار به چنین اخباری، جستجوی راه حل های فوری باشد و خودروهای مونتاژی به عنوان شاهدی بر عمل‌گرایی در میان عدم اطمینان هستند.