اولین مرحله قرعه‌کشی متمرکز خودرو در سامانه وزارت صمت با نارضایتی، سردرگمی و بلاتکلیفی خودروسازان و مشتریان به پایان رسید.
اردیبهشت امسال وزارت صمت خودروسازان بخش خصوصی و دو خودروساز بخش دولتی را مکلف کرد تا ساز و کار فروش خود اعم از پیش‌فروش، فروش ویژه یا مشارکت در تولید را در سامانه‌ای متمرکز که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین شد برگزار کنند. این سامانه از روز ۲۷ اردیبهشت تا ۳ خرداد سال جاری در دسترس متقاضیان قرار داشت و مشتریان می‌بایست با ورود به این سامانه برای خرید خودرو ثبت نام کنند.
با انتشار اطلاعات دو شرکت بزرگ خودروسازی دولت مشخص شد، از این شیوه طرح فروش استقبال نشده است و بر اساس اعلام عبدالله توکلی لاهیجانی مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت، ثبت‌نام ۴میلیون نفر در سامانه یکپارچه فروش خودرو نهایی شده است و این در حالی است که بررسی آخرین فروش فوق‌العاده دو خودروساز بزرگ کشور از ثبت‌نام حدود ۶میلیون و ۶۰۰هزار نفر حکایت دارد.
آمار سامانه متمرکز وزارت صمت نشان می‌دهد میزان ثبت‌نام در سامانه وزارت صمت در مقایسه با سامانه‌های مستقل که پیش از این فروش را انجام می‌دادند، 40درصد افت داشته که این افت تقاضا به دلیل مشکلات موجود در این سامانه است.
**سامانه وزارت صمت همان سایت قرعه‌کشی شرکت‌های خودروسازی است
برخلاف تبلیغات گسترده رسانه‌های نزدیک به وزارت صمت، نحوه قرعه‌کشی در سایت متمرکز وزارت صمت هیچ تفاوتی با روشی که شرکت‌ها با آن قرعه‌کشی انجام می‌دادند، ندارد. به طوریکه زیرساخت‌های فنی سایت، مجری سایت سامانه متمرکز وزارت صمت و نحوه استعلام‌ها و... دقیقا با همان شرکت‌هایی است که این فرآیند را برای شرکت‌های خصوصی و دولتی به صورت مجزا اجرا می‌کرد.
جالب آنجاست که حتی در سطح نظارت و بازرسی هم تفاوتی نیست و در عمل هیچ اتفاق متفاوتی رخ نداده است؛ چرا که پیش از این نیز وزارت صمت و سازمان بازرسی بر نحوه قرعه‌کشی شرکت‌های خصوصی نظارت می‌کرد. بنابراین در سامانه متمرکز وزارت صمت قرعه‌کشی در همان سایت و با همان سبک و سیاق، شرکت‌های خصوصی و دولتی انجام می‌شود.
**نامعلوم بودن زمان اعلام نتایج قرعه‌کشی خودروها
تا زمانی که قرعه‌کشی خودروها در اختیار شرکت‌ها بود، نتایج آن 48 ساعت پس از پایان مهلت ثبت‌نام نتایج قرعه کشی اعلام و برندگان قرعه‌کشی وارد مرحله پرداخت وجه می‌شدند. این در حالیست که با پایان مهلت ثبت‌نام در سامانه یکپارچه فروش خودرو، حالا متقاضیان در انتظار انجام قرعه‌کشی و اعلام نتایج آن هستند.
اکنون بعد از آنکه یک وزارتخانه دولتی متولی برگزاری قرعه‌کشی شده انگار مطابق تجربه‌های پیشین کارهای دولتی، فرآیند برگزاری قرعه‌کشی وارد نامه‌نگاری‌های اداری و بوروکراتیک شده و با گذشت 8 روز از پایان زمان قرعه کشی و با آن که قرعه کشی انجام شده هنوز مشخص نیست وزارتخانه چه زمانی اسامی برندگان قرعه‌کشی این طرح‌های متعدد بنگاه‌های خصوصی و دولتی را اعلام خواهد کرد.
**طولانی شدن قرعه‌کشی مشتریان و خودروسازان را متضرر می‌کنند
با به تعویق افتادن اعلام نتایج قرعه‌کشی علاوه بر متقاضیان، خودروسازان نیز متضرر می‌شود. پیش از این چند روز پس از اعلام نتایج، شرکت‌های خودروسازی به حجم قابل توجهی نقدینگی دست پیدا می‌کردند. اما با عقب افتادن نتایج این قرعه‌کشی‌ها شرکت‌های خودروسازی نیز دیرتر به سرمایه‌های خود دسترسی پیدا می‌کنند.
در همین رابطه خودروسازان می‌گویند وزارت صمت هنوز مشخص نکرده تا چند روز بعد وجه پرداختی متقاضیان را به حساب شرکت‌های خودروسازی واریز می‌کند و همین مساله بر نگرانی خودروسازان افزوده است.
با توجه به نامشخص بودن زمانبندی قرعه‌کشی در سامانه متمرکز وزارت صمت گردش نقدینگی شرکت‌های خودروساز دچار اختلال خواهد شد. نتیجه این اختلال ناتوانی شرکت‌ها در تامین مواد اولیه، پرداخت حقوق نیروی انسانی و توسعه بنگاه‌ها است. بنابراین در صورتی که وزارت صمت برنامه روشنی در خصوص زمانبندی قرعه‌کشی، واریز وجوه برندگان به حساب خودروسازان و دیگر مسائل مرتبط را شفاف اعلام نکند، اداره شرکت‌های خودروسازی با مشکل روبرو می‌گردد.
** تعجب مشتریان از قوانین عجیب سامانه وزارت صمت
سامانه یکپارچه وزارت صمت، خریداران متنوع خودرو را یکپارچه دیده است. از نظر طراحان این سامانه خریدار خودروهای میلیاردی مشابه متقاضیان خودورهای اقتصادی هستند. برای مثال در این سامانه هرخریداری که برای قرعه‌کشی اقدام می‌کند نباید در 48ماه گذشته مالک پلاک انتظامی خودرو باشد. این قاعده ممکن است برای خودروهای اقتصادی معقول به نظر برسد اما برای کسی که حدود یک میلیارد برای خرید خودرو سرمایه دارد معقول نیست که در 48 ماه پیش از آن مالک هیچ خودرویی نبوده باشد.
این گلایه از سوی خریداران خودروهای گران قیمت بارها به مدیران فروش شرکت‌های خودروسازی در ایام نمایشگاه خودرو منتقل شد. به همین ترتیب با امور مشتریان این شرکت‌ها مکرر تماس گرفته می‌شود و نسبت به وجود این قانون برای شرکت در سامانه یکپارچه وزارت صمت ابراز گلایه می‌کنند.
** خودورسازان بلاتکلیف، متقاضیان سردرگم
در مقام جمع‌بندی می‌توان گفت، اولین تجربه قرعه‌کشی خودرو در سامانه یکپارچه وزارت صمت، ناموفق بوده است. چرا که علیرغم گذشت یک هفته از برگزاری آن هنوز اسامی برندگان قرعه‌کشی مشخص نشده است. چنین وضعیتی نه تنها مشکل فروش خودروها را حل نکرده است بلکه بر سردرگمی متقاضیان خودرو و بلاتکلیفی خودروسازان نیز دامن زده است.