داستان واردات بنزین این روزها دوباره در برخی رسانه های مشخص به یک سریال بدل شده است؛ به گونه ای که هر روز در یکی از رسانه ها شاهد انتشار گزارشهایی بی پایه درباره آن هستیم؛ گاه درباره کیفیت بنزین قلم می زنند و وقتی دیگر درباره کمیت واردات آن.
میانگین مصرف روزانه این فرآورده استراتژیک ٧٠ تا ٧٢ میلیون لیتر است که بخشی از آن (نزدیک به ٦٤ میلیون لیتر) در پالایشگاههای کشور تولید و بقیه آن وارد می شود.
بنابر مصوبه هیئت دولت، وزارت نفت مکلف است روزانه تا سقف ١٠ میلیون لیتر بنزین وارد کند تا نیاز مصرفی کشور را به این فرآورده پاسخ دهد. بدون تردید برای پاسخگویی به این نیاز مهم باید برنامه داشت تا خللی در شبکه تامین و توزیع بنزین در ایجاد نشود.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی متولی برنامه ریزی در زمینه تامین بنزین و شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی هم مسئول توزیع آن است.
این دو نهاد اجرایی هر یک با برنامه ریزی که در حوزه های مربوط انجام می دهند تلاش کرده اند که در فرآیند تامین و توزیع بنزین، کوچکترین خللی ایجاد نشود.
پارسال نیز داستان بنزین و واردات آن از سوی برخی رسانه ها مطرح و در آن زمان اعلام شد ٣٩ میلیون لیتر بنزین در ششم شهریور ماه وارد کشور شده است.
شاهرخ خسروانی، معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در آن زمان (شهریورماه پارسال) اینگونه به این خبرسازیها و جنجال آفرینی ها واکنش نشان داد: بنزین فرآورده ای است که با کشتیهای با ظرفیت ٣٠ تا ٣٥ هزار تن (حدود ٣٨ تا ٤٥ میلیون لیتر) حمل و وارد کشور می شود؛ از این رو واردات آن به گونه ای نیست که هر روز و به همین مقدار باشد.
وی ادامه داد: تصمیم درباره واردات بنزین باتوجه به میزان تولید، مصرف و ذخیره سازیهای این فرآورده نفتی استراتژیک گرفته می شود.
در همین ابتدای سال برخی رسانه ها نوشتند که در فروردین ماه امسال (ایام نوروز) روزانه ١٥ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده و یا با به کار بردن عباراتی مثل «مصرف بنزین افسار پاره کرد»چنین نشان دادند که این به تعبیری «لجام گسیختگی» به دلیل واردات خارج از برنامه این کالای استراتژیک است.
دیر زمانی نیست که روزانه مقادیری بنزین در کشور مصرف می شد که حجم بالایی از آن را نیز واردات تشکیل می داد.
هم اینک با تلاشهای انجام شده برای بهبود کیفیت بنزین و بهره گیری از ابزارهایی مانند سهمیه بندی با هدف جاانداختن فرهنگ صرفه جویی و مصرف بهینه،کیفیت این فرآورده بهبود یافته و مصرف آن هم نسبت به گذشته روال منطقی تری یافته که این مهم به کاهش واردات آن نیز انجامیده است.
بنابر اعلام سید ناصر سجادی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، در بازه زمانی ٢٦ اسفندماه پارسال تا ١٣ فروردین ماه امسال،یک میلیارد و ٤٥٣ میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شد که از میانگین مصرف روزانه ٨٥ میلیون لیتر بنزین در این بازه ١٧ روزه حکایت دارد.
میانگین مصرف عادی بنزین روزانه ٧٠ میلیون تا ٧٢ میلیون لیتر است؛ بنابراین مابقی این فرآورده یا باید از طریق افزایش واردات تامین شود و یا با برداشت از ذخیره ای که پیش از ورود به تعطیلات نوروز انجام شده است.
با توجه به مصوبه هیئت دولت که به وزارت نفت اختیار داده است که تا روزانه تا سقف ١٠ میلیون لیتر بنزین وارد کند، منطقی نیست ادعا شود که میزان واردات از سقف مجاز بیرون زده مگر این که مصوبه دیگری به مصوبه قبلی الحاق شده باشد.
عواملی مانند تعطیلات و افزایش سفرهای داخلی سبب می شود که در مقاطعی مصرف بالاتر رود و در این حال باید از قبل تمهیداتی انجام شود تا در زمان اوج مصرف دچار کمبود بنزین نشویم و چون امکان دارد در مقاطعی ترخیص بنزین وارداتی یا حمل آن به مبادی بندری باتوجه به وضع جوی دچار اختلالهایی شود، بنابراین در آمار واردات ماهانه گاه نوسانهایی ایجاد می شود.
این که در مقاطعی از سال همچون نوروز یا تابستان، افزایش مصرف بنزین را به افزایش واردات این فرآورده مرتبط کنیم، استدلال صحیحی به نظر نمی آید؛ برخی مواقع وجود عواملی همچون شرایط نامساعد جوی سبب می شود نفتکشهای حامل این فرآورده در ماه مورد نظر ترخیص نشود و آمار واردات بنزین در ماه پس از آن نیز با افزایش روبرو شود.
برای مثال امکان دارد شرایط ترخیص محموله بنزینی که در اواخر اسفندماه وارد کشور می شود در آن مقطع زمانی مهیا نباشد و چنین به نظر برسد که حجم واردات در ماه مورد نظر افزایش چشم افسایی داشته است.
البته این را هم باید مد نظر قرار داد که وزارت نفت مسئول تامین سوخت کشور به شمار می آید و با توجه به افزایش سفرها ملزم به تامین بموقع سوخت به مصرف کنندگان این حامل انرژی است؛ به گونه ای که اگر خدای ناکرده کشور با مشکل کمبود عرضه سوخت روبرو شود، وزارت نفت به عنوان مسئول و متولی تامین سوخت باید در این زمینه پاسخگو باشد.
ذخیره سازی بنزین برای پاسخگویی به نیاز مصرف کنندگان در دوره های خاصی مثل نوروز یا تابستان که سفرهای درون شهری و برون شهری افزایش می یابد، یکی از راهکار ها برای تامین بموقع مصرف مورد نیاز این فرآورده به شمار می آید، در فروردین ماه امسال برای تامین بموقع بنزین از ذخیره سازیها برداشت شد.
به هرحال باتوجه به استراتژیک بودن بنزین به عنوان کالای حیاتی در زندگی مردم، هرگونه اختلال در توزیع و تولید بنزین می تواند برای کشور گران تمام شود و از همین رو نمی توان معطل ماندن شبکه توزیع را به هر دلیلی برتافت.
موتور خودروهایی که در خیابانها و جاده های کشور مان حرکت می کنند، با آب حرکت نمی کنند و نیاز به بنزین دارند و این سوخت با ارزش باید به طریقی تامین شود، به این تعبیر که یا باید آن را در داخل تولید کنیم و یا از خارج وارد شود.
قرار است با بهره برداری از طرح ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس، روزانه ٣٦ میلیون لیتر به تولید بنزین کشور اضافه شود.
با توجه به تولید این مقدار بنزین در پالایشگاه ستاره خلیج فارس که از طرحهای مهم و کلیدی وزارت نفت است، نه تنها به نیاز داخلی کشور پاسخ داده خواهد شد، بلکه زمینه برای صادرات این فرآورده با ارزش نیز مهیا خواهد شد.
اما تا آن زمان که بهره برداری از چنین طرحهایی برای تولید بنزین بیشتر در کشور آغاز شود، باید از شیوه های مختلف تامین سوخت بهره گرفت و مجاز به ایجاد تشویش و نگرانی برای مردم نیستیم.
منبع: خبرخودرو